سند شماره 03-04-77 موضوع : گفت‌وگوی مطبوعاتی - معضل جنوب سرآغاز انحراف ملی بزرگ مكان و تاریخ : بیروت - مجلس اعلای شیعیان در حازمیه منبع : روزنامه المحرر، 3/4/1977 متن به قلم عصام خیرالدین : معضل سنگین جنوب تنها معضل میهن و انسان نیست، بلكه اگر به آن رسیدگی نشود، سرآغاز انحراف ملی بزرگی است. مهاجرت معكوس در روستاهای مرزی، تنها با برقراری صلح در آن منطقه پایان می‏یابد و صلح نیز پس از رسیدن واحدهای نظامی لبنان -كه قرار است به جنوب اعزام شوند- برقرار می‏شود. تماس‌های فشرده بین‌المللی و عربی و منطقه‏ای در جریان است تا مسئله جنوب حل شود، همچنان‌كه تصمیمی اصولی گرفته شده است تا آوارگان به مناطق خود برگردند و حضور نیروهای بازدارنده عربی ضامن بازگشت آنان است. این مطالب را امام موسی صدر در گفت‌وگویی جامع با المحرر درباره اوضاع لبنان و به‌ویژه جنوب، مسئله آوارگان، سند قانون اساسی، جنبش محرومان و مطالبات شیعیان اظهار كرد. امام صدر در ابتدای سخنان خود درباره توافق‏نامه قاهره و برداشت لبنان از آن و امكان برقراری صلح در لبنان گفت : در واقع من هنوز از برداشت لبنان از این توافق‏نامه مطلع نشده‏ام، ولی مطمئنم كه هر شكلی از سازمان‌دهی روابط لبنان و فلسطین به حل بحران‏ها و اتّحاد صفوف برادران كمك می‏كند. با توجه به خط‌مشی سیاسی در لبنان در دوره‏های گذشته و اینكه چگونه رهبران و مسئولان از پرداختن به مسائل حساس و رویارویی با حقایق پرهیز می‏كرده‏اند و چگونه با به كار بردن سخنان چندپهلو از آن فرار می‏كرده‏اند، درمی‏یابیم كه ریشه اصلی بحران لبنانی-فلسطینی امتناع از رویارویی با حقیقت و روشن نبودن روابط است. امام صدرافزود : هیچ تردیدی ندارم كه رئیس‌جمهور سركیس بر عهد خود درمورد مسئله فلسطین و مبارزات ملت فلسطین استوار است. از این رو، هرگونه مذاكره‏ای كه روابط را روشن كند، برای جبهه داخلی سودمند است. امام صدر گفت : مواضع اسرائیل و تهدیدها و واكنش‏های آن ناشی از منافع خود آن است و به مواضع ما ارتباطی ندارد. از این رو، اجرای توافق‏نامه قاهره و شفاف‌سازی روابط لبنان و فلسطین و به دنبال آن اصلاح آن بخش از روابطی كه مخدوش شده است، گامی اساسی در راه رسیدن به صلح در لبنان است؛ صلحی كه به سود فلسطینیان و مسئله فلسطین نیز هست. امام موسی صدر درباره مهاجرت معكوس از روستاهای مرزی جنوب و راه‌حل مناسب برای متوقف كردن آن گفت : مهاجرتی كه امروزه شاهد آن هستیم و هر روز به‌طور مضاعف افزایش پیدا می‏كند، ناشی از اوضاع متشنج نظامی در روستاهای مرزی است و بی‏تردید

الْكِتَابِ وَيعْفُو عَن كَثِيرٍ قَدْ جَاءكُم مِّنَ اللّهِ نُورٌ وَكِتَابٌ مُّبِينٌ يهْدِي بِهِ اللّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَهُ سُبُلَ السَّلاَمِ وَيخْرِجُهُم مِّنِ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِهِ وَيهْدِيهِمْ إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ.»[1] معناي آيه اين است که همه رسالت‌هاي آسماني و کتاب‌هاي الهي براي دو هدف آمده‌اند: اول، ترويج صلح. دوم، بيرون بردن مردم از تاريکي به سوي نور، يعني از تاريکي ناداني و يا بيماري يا تنگدستي يا عقب‌ماندگي به سوي نور دانش و تندرستي و پيشرفت. آيه دوم درباره گفت‌وگوست: «قُلْ يا أَهْلَ الْكِتَابِ تَعَالَوْاْ إِلَى كَلَمَةٍ سَوَاء بَينَنَا وَبَينَكُمْ أَلاَّ نَعْبُدَ إِلاَّ اللّهَ وَلاَ نُشْرِكَ بِهِ شَيئًا وَلاَ يتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضًا أَرْبَابًا مِّن دُونِ اللّهِ فَإِن تَوَلَّوْاْ فَقُولُواْ اشْهَدُواْ بِأَنَّا مُسْلِمُونَ.»[2] منظور از اهل کتاب، يهود و نصاري هستند. اين آيه بيانگر اعتراض به استعمار سياسي و امپرياليستي و همچنين، چيره نشدن فرهنگي و فکري عده‌اي بر عده ديگر است. گفت‌وگو به معناي برابري ميان طرف‌ها به منظور رسيدن به راه‌حلي براي مشکلات است. بنابراين، گفت‌وگو در اسلام براي برقرار شدن صلح است و نه چيز ديگر. بازگرديم به کشورتان لبنان. در حال حاضر شاهد هستيم که گام هايي براي برقراري صلح در اين گوشه جنگ زده از دنيا برداشته مي شود. شما تا چه حد به برقراري صلح در کشورتان اميد بسته ايد؟ در واقع، اين روزها اميد به صلح در لبنان بسيار است و ما هر روز منتظريم که رئيس‌جمهور سرکيس ساختار وفاق را به لبنانيان اعلام کند تا بدين‌ترتيب وفاق ملي شکل بگيرد و جنگ به‌طور کامل پايان يابد. شما براي دومين بار است که به ساحل عاج سفر مي کنيد. احساس شما هنگام حضور در کشور ما چيست و به ساکنان اين کشور چه مي گوييد؟ حقيقت اين است که انسان وقتي پس از ده سال ساحل عاج را مشاهده مي‌کند، بسيار شگفت‌زده مي‌شود، زيرا همه ابعاد زندگي برخوردار از آباداني و پيشرفت هستند و شهر ابيجان و ديگر شهرها شبيه شهرهاي مدرن شده است. از اين رو، برداشت من اين است که آينده‌اي درخشان در انتظار اين کشور و ملت آن است و اميدواريم اين ملت، قدردان اين وضع باشد و براي استمرار امنيت و شکوفايي کمک و همکاري کند. شما پيشوايي بزرگ و افزون بر آن از نسل پيامبر (ص) هستيد. بنابراين، نمي توانيم بدون درخواست برکت، از شما جدا شويم. از خداوند متعال مي‌خواهيم که به ساحل عاج و رئيس‌جمهور و معاونان رئيس‌جمهور و همه ملت ساحل عاج، تندرستي و امنيت و شکوفايي ارزاني دارد و ايمان و امنيت و صلح را در اين کشور فراگير کند. همچنان‌که براي کشورمان لبنان و رئيس‌جمهور و ملت آن نيز صلح و شکوفايي را آرزو مي‌کنيم و اميدواريم روابط ميان دو کشور و همکاري ?} [1].?«اي اهل کتاب، پيامبر ما نزد شما آمد تا بسياري از کتاب خدا را که پنهان مي‌داشتيد برايتان بيان کند و از بسياري درگذرد، و از جانب خدا نوري و کتابي صريح و آشکار بر شما نازل شده است، تا خدا بدان هرکس را که در پي خشنودي اوست به راه‌هاي سلامت هدايت کند و به فرمان خود از تاريکي به روشنايي‌شان ببرد و آنان را به راه راست هدايت کند.» (مائده، 15و16) [2].?«بگو: اي اهل کتاب، بياييد از آن کلمه‌اي که پذيرفت? ما و شماست پيروي کنيم: آنکه جز خداي را نپرستيم و هيچ‌چيز را شريک او نسازيم و بعضي از ما بعضي ديگر را سواي خدا به پرستش نگيرد. اگر آنان رويگردان شدند، بگو: شاهد باشيد که ما مسلمان هستيم.» (آل عمران، 64)